Kulinaria

Superfood: miód

Miód jest pierwszym pokarmem człowieka dającym słodycz. Od zarania dziejów, bo wiemy, że pszczoły pracowały już w eocenie, jest pożądanym składnikiem ludzkiej diety. Miód był cenny do tego stopnia, że wpleciony został w historię bogów. Według mitologii greckiej miodem karmiony był Zeus. Jest to pokłosie jeszcze wcześniejszego mitu kreteńskiego, zgodnie z którym co roku w jaskini rodził się nowy bóg, żywiony miodem. Człowiek najwcześniej szukał miodu właśnie w  jaskiniach, gdzie żyły dzikie pszczoły. Na malowidłach naskalnych można znaleźć przedstawienia ludzi sięgających po miód. Zdaniem znawcy kultury greckiej Karla Kerényi, kultura miodu, związana z kultem bogini Demeter, była wcześniejsza niż kultura wina kojarzona z bogiem Dionizosem. Atrybutem Demeter, bogini płodności, obok kłosa zboża, była pszczoła. Kłos i pszczoła to symbole obfitości z jaką hojnie traktuje ludzi ziemia. Jednak także podczas dionizjów miód był jednym z obrzędowych napojów. Miód pitny to przecież także alkohol dający upojenie, tak cenione w kulcie Dionizosa.

„O Aswinie, Panie świetności, oblej mnie sokiem pszczół,

Bym przemówił do ludzi słowem pełnym blasku!”

(Atharwaweda 91 – 258)

Jak widać, nie tylko w europejskiej kulturze miód jest inspiracją. Według mitologii Majów pierwsza pszczoła urodziła się w ulu świata, w środku ziemi i została wysłana w świat, żeby zbudzić człowieka z niewiedzy. Właściwie wszędzie też panowało przekonanie, że miód jest nie tylko smaczny, ale też zdrowy. I jest to sama prawda. Miód jest jedzeniem mitycznym, często był wykorzystywany w funkcjach religijnych. Dla dawnych ludzi musiało być coś magicznego w tym bajecznym specyfiku, który nie tylko od razu nadawał się do spożycia, smakował wybornie, ale także nie ulegał zepsuciu. Wieczny dar bogów.

Właściwości zdrowotne miodu są liczne i potwierdzone. Miód w większości przypadków jest przetworzonym przez pszczoły nektarem kwiatów więc można powiedzieć, że spożywając miód żywimy się kwiatami. Pszczoła zmienia nektar, za pomocą śliny już drodze do ula  w mieszaninę cukrów. Potem proces toczy się już w ulu, gdzie nektar wypluwany jest do woskowej komórki, a potem znowu przyswajany przez pszczołę i znowu wypluwany. W ten sposób miód gęstnieje jednocześnie wentylowany przez pszczoły skrzydłami. Z 5 litrów nektaru wytwarzany jest litr miodu. Najcenniejszy jest miód uzyskiwany z nektaru jednego tylko kwiatu np. kwiatu akacji czy rzepaku. Najbardziej jednak luksusowy jest miód ze spadzi. Spadź składa się ze słodkich kropel pojawiających się najczęściej na igłach i gałęziach drzew iglastych w wyniku uszkodzeń dokonanych przez owady, oraz płynnych odchodów tych owadów (smacznego). Miód spadziowy jest jednak wyjątkowy. Zawiera znacznie więcej węglowodanów i czterokrotnie więcej związków mineralnych (mikro- i makroelementów, m.in. potasu, wapnia, sodu, fosforu, magnezu, żelaza) niż miód nektarowy. To prawdziwa skarbnica zdrowia, dająca przede wszystkim ukojenie w przebiegu chorób układu oddechowego. Odżywia także podczas rekonwalescencji po chorobach, za sprawą grzybni o właściwościach bakteriostatycznych czyli hamujących wzrost i namnażanie się drobnoustrojów. Warto pamiętać jednak, że każdy miód jest zdrowy. Miód to wspaniały dostarczyciel glukozy czyli energii. Każdy miód ma właściwości przeciwzapalne, łagodzące infekcje, przyspieszające regenerację organizmu, podnoszące odporność, regulujące ciśnienie krwi. Poprawia nastrój, ułatwia zasypianie, ma właściwości odtruwające organizm.

To wszystko zawdzięczamy pszczołom, których wymieranie niestety nadal pozostaje faktem. Przyczyny wymierania pszczelich rodzin są złożone, ale na pewno niebagatelne znaczenie ma rozwój upraw monokulturowych oraz stosowanie pestycydów  w rolnictwie przemysłowym. Miód przez wieki uznawany był przez ludzi za pokarm święty, pokarm bogów. Wydaje się, że winni jesteśmy pszczołom szacunek za ten dar.