Pamiętam wyraźnie moje pierwsze spotkanie z Chagallem. Zdarzyło się to za sprawą komiksu z serii „Tytus, Romek i Atomek”, który był wprowadzeniem w sztukę współczesną. Jednym z obrazów, do których przeniósł się Tytus był obraz Marca Chagalla „Ja i wieś”, który wisi sobie poniżej.
Pamiętam że strasznie mi się podobał i zakochałam się w nim całym swoim ośmioletnim sercem. Teraz po paru dziesięcioleciach wiem że miłości z dzieciństwa są najprawdziwsze, szczególnie jeżeli tak jak ja miało się dobre dzieciństwo. Do tej pory kocham się więc w Chagallu.
Chagall stworzył indywidualną rzeczywistość swojego malarstwa ze wspomnień białoruskiej, żydowskiej wsi i współczesnych mu odkryć formalnych malarstwa. Moim zdaniem jednym ze źródeł jego ogromnego sukcesu (bo Chagall był uznanym malarzem już za swojego życia) była autentyczność. Dzięki niej malarstwo Chagalla zyskuje hipnotyczny wymiar. Podobnie jak poezja Miłosza, która czerpie siłę ze świata dzieciństwa i litewskich korzeni, Chagall tworzy nowe wymiary ze znanych i bliskich mu kształtów – cerkwi, krów, wozów, siedmioramiennych świeczników i ludycznych Chrystusów. Wkomponowuje te elementy często w świat, który widzi przed swoimi oczami aktualnie, czyli na przykład w paryski krajobraz. Takie połączenie jest widoczne w jednym z moich ulubionych obrazów, który lśni błękitem czyli ”Polach marsowych”. Wieża Eiffela wznosi się nad białoruską wioską, błogosławioną przez dziwnych świętych i girlandy kwiatów.
W podobnym duchu utrzymany jest „Most na Sekwanie”.
Chagall jest w moim odczuciu jednym z najbardziej czarodziejskich malarzy w dziejach sztuki europejskiej. Jego fascynacja fowizmem (o fowiźmie jeszcze będzie na ola mundo, bo przepadam za tym nurtem) i Van Goghiem wprowadza kolor do obrazów, który ożywia jego fantazje i tworzy ich niezwykły mistycyzm.
Na przykład „Zielone oko” utrzymane w łagodnych błękitach spadających w zielenie, przedstawia wieś, dojarkę, dziwnie uśmiechniętą krowę i wyłaniające się z turkusów tła wielkie oko umieszczone na dachu domu. To Bóg przygląda się codziennym, ludzkim staraniom, wyłania się z błękitów do naszego świata, milczący lecz obecny świadek naszej egzystencji. Sekunduje mu złoty sierp księżyca i podwórkowy kogut. Każdy z nich jest równie ważny.
W ogóle krowy w Marca Chagalla są stworzeniami, które pojawiają się często. Łagodne, powolne zwierzęta, wyglądają jakby poznały zagadkę życia. Jak wszystko u Chagalla, uosabiają poezję codzienności.
Marc Chagall był bowiem poetą i kochankiem. Po nagłej śmierci pierwszej żony, która zmarła na infekcję w 1944 r. Chagall na jakiś czas przestał malować. Bella była jego wielką muzą, często portretowaną. Obraz „Urodziny” chyba najlepiej oddaje stosunek malarza do jego żony. Artysta unosi się nad ziemią całując swoją ulubioną Bellę. Jego druga żona – Vava również była często portretowana, jednak brak jest w tych obrazach lekkości, którą oddychają obrazy Belli.
Jednak życie toczy się dalej, mimo największych tragedii, co Chagall dogłębnie rozumie. Widać to w jego przedstawieniach wsi. Takim obrazem jest „Handlarz bydłem” który wiezie na sprzedaż cielaka, po wyrazie pyska zwierzęcia można rozpoznać, że jest on świadomy przeznaczonego mu losu. Tymczasem w brzuchu klaczy, która ciągnie wóz rośnie już nowe życie – śpiący źrebak. Wszystkie postaci na tym obrazie, które mają przeżyć tę podróż – handlarz, klacz, baba są czerwone, palą się czerwienią życia, oprócz cielaka, który jest niebieski, z sinym kolorytem śmierci. Chagall jak widać był również symbolistą.
I księżycowym malarzem. Dlatego na koniec – „Malarz: na księżycu”.
